Bursa Baraj Krizi, Türkiye’nin en verimli ovalarından biri olarak anılsa da bugün suyla sınav veriyor. Barajlardaki doluluk oranlarının kritik seviyelere düşmesi, yalnızca altyapı eksikliklerinden değil, aynı zamanda suyun yanlış yönetilmesinden kaynaklanıyor. Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey’in Ekim ayı değerlendirme toplantısında paylaştığı veriler, durumun vahametini bir kez daha gözler önüne serdi:
Kentte tüketilen suyun yaklaşık %70’i tarımsal sulamada kullanılıyor. Üstelik bu kullanımın büyük bölümü hâlâ konvansiyonel sulama yöntemleriyle, yani açık kanallarla ve kontrolsüz biçimde gerçekleşiyor.
Bursa Baraj Krizi: Kuraklık Artık “Geleceğin Sorunu” Değil, Bugünün Gerçeği
Başkan Bozbey’in ifadesiyle, “geleceğin tehlikesi olarak beklenen şey artık bugünün gerçeği.”
Dünya Meteoroloji Örgütü verileri de bunu doğruluyor: Türkiye, son 52 yılın en kurak dönemlerinden birini yaşıyor. Bu yalnızca mevsimsel bir döngü değil; iklim değişikliğinin kalıcı etkileri artık Bursa’nın içme suyunu da tehdit eder hâle geldi.
Bozbey’in açıklamasına göre Doğancı ve Nilüfer Barajları’nda kullanılabilir su seviyesi rezerv kotlarının altına yaklaşmış durumda. Bu tablo, su kesintilerini kaçınılmaz kılıyor.
Bursa’nın bu noktaya gelmesinde, geçmiş dönemlerde atılmayan adımların da payı büyük. Çınarcık Barajı projesinin yıllarca ertelenmesi, DSİ ile yapılan protokollerin iptali ve altyapı yatırımlarının gecikmesi, bugünkü su krizinin zeminini hazırladı.
Tarımda Su Kullanımı: Verimlilik mi, İsraf mı?
Bursa’nın tarım potansiyeli yüksek; ancak bu avantaj, su yönetimi bilinçsiz olduğunda dezavantaja dönüşüyor.
Tarımsal sulamada kullanılan suyun %70’e ulaşması, şehirdeki su sıkıntısının en temel sebeplerinden biri.
Üstelik damla sulama gibi verimli sistemler hâlâ yeterince yaygın değil.
Bozbey’in belirttiği gibi, “damla sulama tesisleriyle suyu daha az kullanarak yüksek verim almak mümkün.”
Ancak geleneksel üretim alışkanlıkları, bu dönüşümün hızını yavaşlatıyor.
İşte tam da bu noktada, topraksız tarım sistemleri yalnızca bir alternatif değil, stratejik bir gereklilik olarak öne çıkıyor.
Topraksız Tarım: Suyun Ekonomisini Yeniden Yazmak
Topraksız tarım (hidroponik sistemler), klasik tarım yöntemlerine göre %90’a varan su tasarrufu sağlayabiliyor.
Bu sistemde su, kapalı devre bir ortamda bitkilerin ihtiyacı kadar dolaşır; bu sayede ne buharlaşma kaybı olur ne de toprağın suyu emip boşa harcaması.
Ayrıca gübre ve besin maddeleri de doğrudan bitki köklerine verildiği için hem maliyet hem de çevresel etki azalır.
Bugün Hollanda, İsrail ve Japonya gibi su fakiri ülkeler, tarımsal üretimlerini büyük ölçüde bu sistemlerle sürdürüyor.
Hollanda’nın kişi başına düşen tarım ihracatı, verimlilik temelli bu model sayesinde ABD’nin hemen ardından ikinci sırada.
Eğer Bursa o ülkelerin izinden gitseydi, bugün barajlarda su seviyesinin sıfıra yaklaştığı bir senaryodan değil; suyun her damlasını verime dönüştüren bir üretim modelinden bahsediyor olurduk.
Bursa Baraj Krizi İçin Sürdürülebilir Tarım Artık Bir Seçenek Değil, Zorunluluk
Başkan Bozbey’in sözleri bir uyarı niteliğinde: “Bu mesele siyaset değil, hayat meselesidir.”
Gerçekten de konu artık tarımsal üretimin ötesinde, yaşamın sürdürülebilirliğiyle ilgilidir.
Topraksız tarım gibi sistemler, yalnızca su tasarrufu sağlamaz; aynı zamanda iklim krizine uyum, enerji verimliliği ve gıda güvenliği açısından da uzun vadeli yatırım fırsatları sunar.
Bugün yaşanan su sıkıntısı, aslında geleceğin tarım politikalarına dair bir dönüm noktası olabilir.
Geleneksel yöntemlerde ısrar etmek, yalnızca doğayı değil; tarımsal üretimin ekonomik sürdürülebilirliğini de tehlikeye atar.
Sonuç: Bursa Baraj Krizi, Yeni Tarım Modeline Geçişin Zamanı
Bursa’daki barajların doluluk oranı bir alarm zili değil, bir dönüm noktası. İklim krizinin ve yanlış su politikalarının bedelini ödememek için tarımda dönüşüm şart. Topraksız tarım, yalnızca bir üretim modeli değil; suyu, enerjiyi ve geleceği korumanın yolu.
Bugün alınacak doğru kararlar, yarının kuraklığını önleyebilir. Ve bu dönüşüm, artık bir tercih değil, zorunluluk hâline gelmiştir.
Mustafa Bozbey’in Bursa Baraj Krizi hakkındaki açıklamasını detaylı incelemek için Başkan Bozbey, Çınarcık Barajı ile ilgili gerçekleri anlattı yazısını ziyaret edebilirsiniz.
Topraksız tarımımın ekolojik etkilerini incelediğimiz Topraksız Tarımın Ekolojik Etkileri: Uzun Vadeli İnceleme yazımız okumayı unutmayın!
Kaynak:
- BBB – Başkan Bozbey, Çınarcık Barajı ile ilgili gerçekleri anlattı
- T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı – DEĞİŞEN İKLİME UYUM ÇERÇEVESİNDE SU VERİMLİLİĞİ STRATEJİ BELGESİ ve EYLEM PLANI
- Euro News – Hangi Avrupa ülkelerinde su kaynakları ‘alarm’ çalıyor?
- Görsel: Bursa Baraj Krizi Mustafa Bozbey Açıklama Kaynak: Bursa Büyükşehir Belediyesi
